**ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై విచారణ – సుప్రీంకోర్టు స్పష్టీకరణ**
❓ సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 అంటే ఏమిటి?
సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 – సర్వీస్‌లో ఉన్న ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై చర్యలు తీసుకోవడం:
సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 ప్రకారం, ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు తమ విధుల్లో ఉన్నప్పుడు చేసే పనులపై నేరారోపణలు పెట్టడానికి, సంబంధిత ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం ఉంటుంది. ఇది ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై అనవసరంగా కేసులు వేయకుండా మరియు తప్పుడు ఆరోపణల నుంచి రక్షణ పొందడానికి ఉద్దేశించబడింది.
ముఖ్య అంశాలు:
1. **అనుమతి అవసరం**: ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు లేదా ప్రభుత్వానికి అనుబంధంగా ఉన్న వ్యక్తులపై వ్యక్తిగత లేదా ఆఫీస్ పనుల సమయంలో వచ్చిన కేసులపై నేరారోపణలు చేయాలంటే సంబంధిత ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం ఉంటుంది.
2. **ఉద్యోగంలో చేసిన చర్యలు**: ఒక ఉద్యోగి తన విధుల్లో భాగంగా చేసిన చర్యలు క్రిమినల్ కేసులకు కారకమైతే, సాధారణ న్యాయ ప్రక్రియలను అమలు చేయడానికి ముందుగా ప్రభుత్వ అనుమతి తప్పనిసరి.
3. **రక్షణ కింద ఉన్న ఉద్యోగులు**: సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 కింద పౌర సేవలు మరియు రక్షణ సేవలలో ఉన్న ఉద్యోగులు ప్రధానంగా రక్షణ పొందుతారు. ఇది రాష్ట్ర ప్రభుత్వం లేదా కేంద్ర ప్రభుత్వం నియమించిన ఉద్యోగులపై వర్తిస్తుంది.
4. **కోర్టుల పాత్ర**: కోర్టులు సెక్షన్ 197 కింద కేసులు నమోదు చేయడం లేదా విచారణ జరపడం ముందుగా అనుమతిని పొందితేనే జరుగుతుంది. లేకుంటే కోర్టులు కేసును స్వీకరించవు.
5. **ప్రాముఖ్యత**: ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు తాము విధుల్లో ఉన్నపుడు నిష్పక్షపాతంగా మరియు భయం లేకుండా విధులు నిర్వహించేందుకు ఈ సెక్షన్ రక్షణగా ఉంటుంది.
ఉదాహరణ:
ఒక పోలీసు అధికారి తన విధుల్లో భాగంగా చేసే చర్యలను ఒక వ్యక్తి నేరారోపణగా చూస్తే, ఈ అధికారి పై కేసు నమోదు చేయడానికి సంబంధిత ప్రభుత్వానికి అనుమతి తీసుకోవాలి.
సారాంశం:
సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు వారి విధుల్లో ఉన్నప్పుడు చేసే పనుల పట్ల ఒక రక్షణ వలె పని చేస్తుంది. ఇది వారి పై అనవసరంగా కేసులు పెట్టకుండా, ఉద్యోగులు న్యాయబద్ధంగా, భయం లేకుండా విధులు నిర్వహించడానికి తోడ్పడుతుంది.
**సుప్రీంకోర్టు తీర్పు కీలక అంశాలు**
– **ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం**: విధులు నిర్వహిస్తున్నప్పుడు ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై వచ్చిన ఆరోపణలకు విచారణ కోసం ప్రభుత్వ అనుమతి తప్పనిసరి అని సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ఇచ్చింది.
– **సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 మరియు పీఎంఎల్ఎ**: సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 ప్రకారం ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై చర్యలు తీసుకోవాలంటే ముందుగా ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం. ఇది మనీలాండరింగ్ నిరోధక చట్టం (పీఎంఎల్ఎ) కింద కూడా వర్తిస్తుందని కోర్టు తెలిపింది.
– **కేసు నేపథ్యం**: వైఎస్ జగన్మోహన్ రెడ్డి పక్షాన అధికార దుర్వినియోగం జరిగిందని, భూమి కేటాయింపుల్లో అక్రమాలు ఉన్నాయని ఈడీ ఆరోపణలు చేసింది.
– **హైకోర్టు తీర్పు**: తెలంగాణ హైకోర్టు ఆచార్యకు ఊరట కల్పిస్తూ విచారణ ఆదేశాలను రద్దు చేసింది.
– **సుప్రీంకోర్టు ధర్మాసనం**: ఈడీ దాఖలు చేసిన పిటిషన్ను సుప్రీంకోర్టు తోసిపుచ్చి, తెలంగాణ హైకోర్టు తీర్పును సమర్థించింది.
**ముఖ్యంగా తెలుసుకోవాల్సిన అంశాలు**
– **కేసు పరిశీలనలో పీఎంఎల్ఎ అనుసరణ**:
సుప్రీంకోర్టు ప్రకారం, పీఎంఎల్ఎ కూడా సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 ఆధారంగా ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం ఉన్నప్పుడు వర్తిస్తుంది.
ఐఏఎస్ అధికారి ఆచార్యపైన ఆరోపణలు ఉన్నప్పటికీ, ముందుగా ప్రభుత్వం అనుమతి ఇవ్వకపోతే విచారణ జరపడం సాధ్యం కాదని తీర్పు స్పష్టం చేసింది.
– **ఈడీ వాదన**:
పీఎంఎల్ఎ సెక్షన్ 65, 71 కింద తమకు అనుమతి అవసరం లేకుండా ప్రత్యేక అధికారాలు ఉన్నాయని ఈడీ వాదించింది.
సుప్రీంకోర్టు, తెలంగాణ హైకోర్టు తీర్పును సమర్థించి ఈ వాదనను తోసిపుచ్చింది.
– **తీర్పు ప్రభావం**:
ఈ తీర్పు అన్ని ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకూ వర్తిస్తుంది.
అధికార దుర్వినియోగం చేసినప్పటికీ, ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండా ప్రాసిక్యూషన్ మొదలుపెట్టలేరు.
**197 CrPC మంజూరుకు కాల పరిమితి ఎంత?**
వినీత్ నారాయణ్ వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా (1998) కేసులో నెలకొల్పబడిన మూడు నెలల కాల పరిమితి 1 SCC 226 = AIR 1998 SC 889, ప్రధాన న్యాయమూర్తి J. S. వర్మ మరియు న్యాయమూర్తులు S. P. భరుచా మరియు S. C. సేన్‌లు రూపొందించిన మార్గదర్శకాలతో పాటుగా తీర్పు ఇచ్చారు. సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమీషన్, తప్పనిసరి అవసరాలుగా ఖచ్చితంగా కట్టుబడి ఉండాలి.
**క్రిమినల్ ప్రొసీజర్ కోడ్ (CrPC) సెక్షన్ 197** మరియు **అవినీతి నిరోధక చట్టం (PC చట్టం) సెక్షన్ 19** మధ్య వ్యత్యాసం:
CrPC సెక్షన్ 197 మరియు PC చట్టం సెక్షన్ 19 రెండూ ప్రభుత్వ ఉద్యోగులను ప్రాసిక్యూట్ చేయడానికి అనుమతిని పొందడానికి సంబంధించిన నిబంధనలను కలిగి ఉన్నా, వీటి ప్రయోజనం, వర్తింపులో వ్యత్యాసం ఉంది.
1. **ప్రయోజనం మరియు పరిధి**
– **సెక్షన్ 197 CrPC**:
ఈ సెక్షన్, ఉద్యోగులు అధికారిక విధులను నిర్వహించే సమయంలో చేసిన చర్యలకు సంబంధించి తప్పుడు కేసులు ఎదుర్కోవడం నుంచి రక్షణ కల్పిస్తుంది.
ఉద్యోగ నిర్వహణలో భాగంగా చేయబడిన నేరాలకు, ప్రాసిక్యూషన్ కోసం ముందుగా సంబంధిత ప్రభుత్వ అధికారుల అనుమతి అవసరం.
– **సెక్షన్ 19 PC చట్టం**:
ఇది ప్రత్యేకంగా అవినీతి (లంచం తీసుకోవడం, అధికార దుర్వినియోగం) వంటి కేసులకు వర్తిస్తుంది.
ప్రతి అవినీతి కేసులో ప్రాసిక్యూషన్‌కి ముందుగా అనుమతి పొందడం తప్పనిసరి.
2. **నేరాల స్వభావం**
– **సెక్షన్ 197 CrPC**:
ఇది సాధారణ నేరాలకు వర్తిస్తూ, ఉద్యోగ నిర్వహణలో భాగంగా చేసిన చర్యలకు రక్షణ కల్పిస్తుంది.
పబ్లిక్ సర్వెంట్ చిత్తశుద్ధితో అధికారిక విధులు నిర్వహిస్తే, ముందస్తు అనుమతి లేకుండా కేసు వేయలేరు.
– **సెక్షన్ 19 PC చట్టం**:
లంచం, అధికార దుర్వినియోగం వంటి అవినీతి చర్యలకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది.
ఇది సీరియస్ అవినీతి కేసులకు సంబంధించి, ముందుగా సంబంధిత అధికారుల అనుమతి తీసుకోవాలని నిబంధిస్తుంది.
3. **మంజూరు అవసరం**
– **సెక్షన్ 197 CrPC**:
ఆ నేరం అధికారిక విధికి సంబంధించి ఉంటే మాత్రమే అనుమతి అవసరం. సంబంధం లేనిది అయితే, అనుమతి అవసరం ఉండదు.
– **సెక్షన్ 19 PC చట్టం**:
అన్ని PC చట్టం కేసులకు, అవి అధికారిక విధుల్లో ఉన్నా లేకపోయినా, తప్పనిసరిగా అనుమతి అవసరం. లేనిపక్షంలో కేసు కొట్టివేయబడుతుంది.
4. **గవర్నింగ్ అథారిటీ**
– **సెక్షన్ 197 CrPC**:
మంజూరు చేయడానికి సంబంధిత కేంద్ర/రాష్ట్ర అధికారుల నియంత్రణలో ఉంటుంది.
– **సెక్షన్ 19 PC చట్టం**:
మంజూరు చేసే అధికారం సాధారణంగా సంబంధిత శాఖ అధిపతి లేదా నియామక అధికారి.
5. **వర్తింపు**
– **సెక్షన్ 197 CrPC**:
ఉద్యోగ నిర్వహణలో భాగంగా చేయబడిన సాధారణ నేరాలకు వర్తిస్తుంది.
– **సెక్షన్ 19 PC చట్టం**:
అవినీతి కేసులకు మాత్రమే పరిమితం.
**ముగింపు**:
సిఆర్‌పిసి సెక్షన్ 197పై సుప్రీం కోర్టు ఇచ్చిన తీర్పు ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై విచారణ ప్రారంభించే ముందు ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరమని స్పష్టం చేసింది. ఈ నిర్ణయం ప్రభుత్వోద్యోగులు తమ విధులను నిర్వర్తిస్తున్నప్పుడు వారికి అందించే రక్షణను నొక్కి చెబుతుంది, అన్యాయమైన విచారణకు భయపడకుండా వారు తమ పాత్రలను నిర్వహించగలరని నిర్ధారిస్తుంది. మనీలాండరింగ్ నిరోధక చట్టాలు మరియు అవినీతి కేసులపై దాని ప్రభావంతో సహా, ఈ నియమం యొక్క విస్తృత అన్వయాన్ని కూడా ఈ తీర్పు హైలైట్ చేస్తుంది. ముందుకు వెళితే, ఈ నిర్ణయం ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకు సంబంధించిన భవిష్యత్ చట్టపరమైన ప్రక్రియలకు మార్గనిర్దేశం చేస్తుంది, వారిపై ఏదైనా చట్టపరమైన చర్య సరైన ప్రభుత్వ అధికారానికి లోబడి ఉంటుందని నిర్ధారిస్తుంది.
ప్రశ్నలు & సమాధానాలు (FAQs):
❓ ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై విచారణకు ఎందుకు అనుమతి అవసరం?👉 ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు విధుల్లో ఉన్నప్పుడు నైతిక భయంతో కాకుండా స్వేచ్ఛగా పని చేయాలన్న ఉద్దేశ్యంతో సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 కింద అనుమతి అవసరమని పేర్కొంది.
❓ ఈ తీర్పు ఏయే చట్టాలపై ప్రభావం చూపుతుంది?👉 ఈ తీర్పు సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 తో పాటు మనీలాండరింగ్ నిరోధక చట్టం (పీఎంఎల్ఎ) వంటి చట్టాలపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది.
❓ సుప్రీంకోర్టు తీర్పు ఇతర కేసులపై ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది?👉 ఈ తీర్పు ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు మరియు న్యాయమూర్తులపై కూడా వర్తిస్తుంది.
❓ సుప్రీంకోర్టు తీర్పు అన్ని రాష్ట్రాలకు వర్తించుతుందా?👉 అవును, సుప్రీంకోర్టు తీర్పు దేశవ్యాప్తంగా అన్ని రాష్ట్రాల్లో అమలవుతుంది. ఈ తీర్పు దేశంలోని అన్ని ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై మరియు న్యాయమూర్తులపై కూడా వర్తిస్తుంది.
❓ సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 ప్రయోజనం ఏమిటి?👉 సీఆర్పీసీ సెక్షన్ 197 అధికారులను విధుల్లో స్వేచ్ఛగా మరియు భయంలేకుండా పనిచేసేందుకు రక్షణ కల్పిస్తుంది. వ్యక్తిగత ప్రయోజనాలు లేకుండా నిర్ణయాలు తీసుకునే అధికారులపై తప్పుడు ఆరోపణలు ఎదురుకావకుండా ఉండటం దీని ముఖ్య ఉద్దేశం.
❓ పీఎంఎల్ఎ అంటే ఏమిటి?👉 పీఎంఎల్ఎ అనగా మనీలాండరింగ్ నిరోధక చట్టం (Prevention of Money Laundering Act). ఈ చట్టం అక్రమ సంపాదనలను తరలించడం, మనీలాండరింగ్ లాంటి చర్యలను నిరోధించేందుకు రూపొందించబడింది.
❓ ప్రత్యేక అనుమతి అవసరం లేదని ఈడీ ఎందుకు వాదించింది?👉 పీఎంఎల్ఎ సెక్షన్ 65, 71 కింద, మనీలాండరింగ్ కేసుల విచారణకు ప్రత్యేక అధికారాలు ఈడీకి ఉంటాయి. అందువల్ల, వారికి ప్రభుత్వ అనుమతి అవసరం లేదని వారు వాదించారు. అయితే సుప్రీంకోర్టు ఈ వాదనను తోసిపుచ్చింది.
❓ తెలంగాణ హైకోర్టు తీర్పు వల్ల ఆచార్యకు కలిగిన లాభం ఏమిటి?👉 హైకోర్టు తీర్పు ద్వారా, ఆచార్యపై విచారణ ఆదేశాలను రద్దు చేయడం వల్ల ఆయనకు తాత్కాలికంగా ఊరట లభించింది.
❓ ఈ తీర్పు ఇతర శాఖలకు ఎలా వర్తిస్తుంది?👉 ఈ తీర్పు ద్వారా సర్వీస్ పరంగా విధులు నిర్వహించడానికి సంబంధించి ఉన్నతస్థాయి అధికారులకు రక్షణ లభిస్తుంది. ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండా ప్రాసిక్యూషన్ చేసేవారిపై నిబంధనలకు కట్టుబడి ఉండాల్సిన అవసరం ఉంది.
❓ ఈ తీర్పు భవిష్యత్తులో ఎలా ప్రభావితం చేయగలదు?👉 ఈ తీర్పు ఆధారంగా భవిష్యత్తులో ప్రభుత్వ ఉద్యోగులపై విచారణ చేపట్టే ముందు ప్రభుత్వం నుంచి అనుమతి తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంటుంది, తద్వారా ప్రతికూల పరిణామాల నుంచి ఉద్యోగులు రక్షితులవుతారు.
