కేంద్ర బడ్జెట్ 2025-26: ముఖ్య ముఖ్యాంశాలు మరియు విశ్లేషణ
కేంద్ర బడ్జెట్ 2025-26ను ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ఫిబ్రవరి 1, 2025న సమర్పించారు. ఈ బడ్జెట్ ఆర్థిక పునరుద్ధరణ, ఉద్యోగ సృష్టి, తయారీ వృద్ధి మరియు వ్యక్తులు మరియు వ్యాపారాలకు పన్ను ఉపశమనంపై దృష్టి పెడుతుంది. బడ్జెట్ 2025 యొక్క ముఖ్యాంశాలు మరియు వివిధ రంగాలపై దాని ప్రభావాన్ని లోతుగా పరిశీలిద్దాం.
📌 1. ఆదాయపు పన్ను స్లాబ్‌లలో ప్రధాన మార్పులు
మధ్యతరగతి పన్ను చెల్లింపుదారులకు ప్రయోజనం చేకూర్చేలా ప్రభుత్వం కొత్త ఆదాయపు పన్ను ఉపశమనాలను ప్రవేశపెట్టింది:
✅ పెరిగిన మినహాయింపు పరిమితి:
సంవత్సరానికి ₹8 లక్షల వరకు సంపాదించే వ్యక్తులు ఇప్పుడు సున్నా ఆదాయపు పన్ను చెల్లిస్తారు.
గతంలో, ₹7 లక్షల వరకు ఆదాయం మాత్రమే మినహాయింపు పొందేవారు.
✅ సవరించిన పన్ను బ్రాకెట్‌లు:
₹8 లక్షల నుండి ₹12 లక్షల మధ్య ఆదాయానికి 10% పన్ను
₹12 లక్షల నుండి ₹20 లక్షల మధ్య ఆదాయానికి 15% పన్ను
₹20 లక్షల నుండి ₹30 లక్షల మధ్య ఆదాయానికి 20% పన్ను
₹30 లక్షల కంటే ఎక్కువ ఆదాయానికి 30% పన్ను
✅ ప్రామాణిక మినహాయింపు పెరిగింది:
ఉద్యోగులకు ఇప్పుడు ₹60,000 (గతంలో ₹50,000) ప్రామాణిక మినహాయింపు లభిస్తుంది.
🎯 ప్రభావం: ఈ మార్పులు పునర్వినియోగపరచలేని ఆదాయాన్ని పెంచుతాయి, పొదుపు మరియు వినియోగాన్ని పెంచుతాయి.
📌 2. తయారీకి ప్రోత్సాహం & ‘మేక్ ఇన్ ఇండియా’
దేశీయ పరిశ్రమలను బలోపేతం చేయడానికి, ప్రభుత్వం అనేక ప్రోత్సాహకాలను ప్రకటించింది:
🚀 PLI పథకం విస్తరణ:
ఉత్పత్తి-సంబంధిత ప్రోత్సాహకం (PLI) పథకాన్ని ఎలక్ట్రానిక్స్, సెమీకండక్టర్లు మరియు గ్రీన్ ఎనర్జీ వంటి రంగాలకు విస్తరించారు.
📉 కస్టమ్స్ సుంకం తగ్గింపులు:
EV ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహించడానికి లిథియం-అయాన్ బ్యాటరీ భాగాలపై సుంకం 0%కి తగ్గించబడింది.
కొన్ని ముడి పదార్థాలకు సుంకం మినహాయింపులు లభిస్తుండటంతో వస్త్ర పరిశ్రమకు ప్రయోజనం చేకూరుతుంది.
🏭 MSMEలకు ప్రోత్సాహకాలు:
తక్కువ వడ్డీ రుణాల ద్వారా చిన్న వ్యాపారాలకు మద్దతు ఇవ్వడానికి ₹2 లక్షల కోట్లు కేటాయించబడ్డాయి.
🎯 ప్రభావం: ఇది స్థానిక తయారీని పెంచుతుంది, ఉద్యోగాలను సృష్టిస్తుంది మరియు విదేశీ పెట్టుబడులను ఆకర్షిస్తుంది.
📌 3. రక్షణ బడ్జెట్ పెరుగుదల కనిపిస్తోంది
🔹 రక్షణ బడ్జెట్ 9.5% పెరిగి ₹6.81 లక్షల కోట్లకు చేరుకుంది.
🔹 ఆత్మనిర్భర్ భారత్ కింద రక్షణ తయారీలో స్వావలంబనపై దృష్టి పెట్టండి.
🔹 ఆయుధ ఆధునీకరణ & కొత్త సైనిక సాంకేతికత కోసం ₹1.8 లక్షల కోట్లు కేటాయించబడింది.
🎯 ప్రభావం: భారతదేశం రక్షణలో స్వావలంబన వైపు కదులుతోంది, దిగుమతులపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది.
📌 4. మౌలిక సదుపాయాలు & రవాణా అభివృద్ధి
🚆 జాతీయ మౌలిక సదుపాయాల పైప్‌లైన్ (NIP) కోసం ₹12 లక్షల కోట్లు కేటాయించబడింది.
🚄 రైల్వేలను ఆధునీకరించడం, మెట్రోలను విస్తరించడం మరియు రహదారులను నిర్మించడంపై దృష్టి పెట్టండి.
🌉 గ్రామీణ రోడ్ కనెక్టివిటీ మరియు స్మార్ట్ సిటీలకు ₹3 లక్షల కోట్లు అంకితం చేయబడింది.
⚡ ప్రధాన నగరాల్లో EV ఛార్జింగ్ మౌలిక సదుపాయాల విస్తరణ.
🎯 ప్రభావం: వేగవంతమైన రవాణా కనెక్టివిటీ వాణిజ్యాన్ని పెంచుతుంది మరియు పట్టణ ట్రాఫిక్ సమస్యలను సులభతరం చేస్తుంది.
📌 5. వ్యవసాయం & గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ
🌾 PM-KISAN నగదు బదిలీ రైతుకు సంవత్సరానికి ₹8,500కి పెరిగింది.
💧 నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు మరియు స్థిరమైన వ్యవసాయం కోసం ₹1.2 లక్షల కోట్లు కేటాయించారు.
🌿 సేంద్రీయ ఎరువులు & సౌరశక్తితో నడిచే నీటిపారుదల పంపులపై సబ్సిడీలు.
🛒 రైతులకు మద్దతు ఇవ్వడానికి వ్యవసాయ-క్రెడిట్ లక్ష్యం ₹24 లక్షల కోట్లకు పెరిగింది.
🎯 ప్రభావం: మెరుగైన ఆర్థిక సహాయం, నీటిపారుదల మరియు సాంకేతికత గ్రామీణ భారతదేశానికి ప్రయోజనం చేకూరుస్తుంది మరియు వ్యవసాయ ఆదాయాలను మెరుగుపరుస్తుంది.
📌 6. డిజిటల్ ఇండియా & AI విప్లవం
💻 AI పరిశోధన & సెమీకండక్టర్ చిప్ ఉత్పత్తి కోసం ₹20,000 కోట్లు కేటాయించారు.
📡 5G & గ్రామీణ బ్రాడ్‌బ్యాండ్ కనెక్టివిటీ విస్తరణ.
📲 AI-ఆధారిత నైపుణ్య శిక్షణను అందించడానికి ‘DigiYuva’ కార్యక్రమం పరిచయం.
🎯 ప్రభావం: భారతదేశం కృత్రిమ మేధస్సు & డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవస్థ వృద్ధికి ప్రపంచ కేంద్రంగా మారాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
📌 7. ఆరోగ్య సంరక్షణ & విద్య
🏥 ఆరోగ్య సంరక్షణ కోసం ₹3.5 లక్షల కోట్లు కేటాయించారు.
💉 ఆయుష్మాన్ భారత్ కింద 50 కోట్ల మందికి ఉచిత ఆరోగ్య బీమా విస్తరణ.
🎓 100 కొత్త జిల్లాల్లో వైద్య & నర్సింగ్ కళాశాలలు ఏర్పాటు.
📖 పాఠశాల మౌలిక సదుపాయాలు & డిజిటల్ అభ్యాసాన్ని మెరుగుపరచడానికి విద్యా బడ్జెట్‌లో 12% పెరుగుదల కనిపిస్తుంది.
🎯 ప్రభావం: మెరుగైన ఆరోగ్య సంరక్షణ యాక్సెస్, ఉచిత బీమా మరియు AI-ఆధారిత విద్యా సంస్కరణలు పౌరులను శక్తివంతం చేస్తాయి.
📌 8. గ్రీన్ ఎనర్జీ & క్లైమేట్ గోల్స్
🌿 పునరుత్పాదక ఇంధన ప్రాజెక్టులలో ₹4 లక్షల కోట్ల పెట్టుబడి.
⚡ మధ్యతరగతి గృహాలకు రూఫ్‌టాప్ సోలార్ ప్యానెల్ సబ్సిడీ విస్తరణ.
🚗 కార్బన్ ఉద్గారాలను తగ్గించడానికి EV సబ్సిడీలు విస్తరించబడ్డాయి.
🌱 2030 నాటికి కార్బన్ ఉద్గారాలను 40% తగ్గించాలనే లక్ష్యం.
🎯 ప్రభావం: భారతదేశం క్లీన్ ఎనర్జీ మరియు స్థిరమైన అభివృద్ధి వైపు కదులుతోంది.
📌 9. బ్యాంకింగ్, ఫైనాన్స్ & స్టాక్ మార్కెట్ సంస్కరణలు
🏦 వేగవంతమైన రుణ ఆమోదాల కోసం కొత్త బ్యాంకింగ్ విధానాలు.
📈 స్టాక్ మార్కెట్ ప్రయోజనాలు: దీర్ఘకాలిక పెట్టుబడిదారులకు కొత్త పన్ను రాయితీలు.
💵 నగదు రహిత ఆర్థిక వ్యవస్థను పెంచడానికి డిజిటల్ రూపాయి స్వీకరణ విస్తరణ.
🎯 ప్రభావం: భవిష్యత్ ఆర్థిక వ్యవస్థకు బలమైన ఆర్థిక మార్కెట్లు మరియు డిజిటల్ బ్యాంకింగ్ ప్రోత్సాహం.
2025-26 బడ్జెట్‌పై తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు
❓ 1. 2025-26 కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఎవరు సమర్పించారు?
✅ ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ఫిబ్రవరి 1, 2025న బడ్జెట్‌ను సమర్పించారు.
❓ 2. 2025 బడ్జెట్‌లో అతిపెద్ద పన్ను ఉపశమనం ఏమిటి?
✅ పన్ను మినహాయింపు పరిమితిని సంవత్సరానికి ₹8 లక్షలకు పెంచారు, ఇది మధ్యతరగతి పన్ను చెల్లింపుదారులకు ప్రయోజనం చేకూరుస్తుంది.
❓ 3. రక్షణ రంగానికి ఎంత కేటాయించారు?
✅ రక్షణ బడ్జెట్‌ను ₹6.81 లక్షల కోట్లకు పెంచారు, ఆధునీకరణ & కొత్త ఆయుధాల కోసం ₹1.8 లక్షల కోట్లు.
❓ 4. రైతులకు ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
✅ PM-KISAN కింద రైతులు సంవత్సరానికి ₹8,500, పెరిగిన వ్యవసాయ క్రెడిట్ మరియు మెరుగైన నీటిపారుదల సౌకర్యాలను పొందుతారు.
❓ 5. బడ్జెట్ 2025 ఉద్యోగ సృష్టికి ఎలా సహాయపడుతుంది?
✅ PLI పథకం విస్తరణ, MSME రుణాలు, రక్షణ & తయారీ వృద్ధి మరియు AI పరిశ్రమ పెట్టుబడులు లక్షలాది కొత్త ఉద్యోగాలను సృష్టిస్తాయి.
ముగింపు
🚀 కేంద్ర బడ్జెట్ 2025-26 పన్ను మినహాయింపులు, తయారీ, మౌలిక సదుపాయాలు, గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ మరియు డిజిటల్ పరివర్తనపై దృష్టి పెడుతుంది.
💰 పన్ను మినహాయింపు పరిమితులు మరియు AI, ఆరోగ్య సంరక్షణ మరియు గ్రీన్ ఎనర్జీలో పెట్టుబడుల పెరుగుదల ఆర్థిక వృద్ధి మరియు ఉద్యోగ సృష్టిని పెంచుతుంది.
🌱 కొంతమంది నిపుణులు లోతైన సంస్కరణలు అవసరమని భావిస్తున్నప్పటికీ, ఈ బడ్జెట్ భారతదేశం యొక్క $5 ట్రిలియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థ దార్శనికతకు మద్దతు ఇవ్వడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
